علی محمدزاده/

 در خبرهای دو روز گذشته به نقل از معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی آمده است واسطه‌ها در حوزه گردشگری سلامت ساماندهی می‌شوند.

بر اساس این خبر محمدصادق براتی در جلسه کارگروه گردشگری سلامت استان خراسان رضوی گفته است: به منظور جلوگیری از برخی مشکلات، طرحی با هدف ساماندهی واسطه‌های گردشگری سلامت تهیه و تصویب شد و با شناسایی واسطه‌ها و نام‌نویسی از آنان، ظرفیت‌های افراد مشخص و آموزش‌های لازم ارائه خواهد شد.

براتی اظهار امیدواری کرده با اجرای طرح ساماندهی واسطه‌های گردشگری سلامت، شاهد کاهش تخلفات در این حوزه باشیم.

هرچند این اقدام متولیان استانی برای ورود به پدیده دلالی بیماران خارجی در مشهد قابل قدردانی است اما امیدواریم به زودی شاهد اجرای این طرح و نتایج مثبت آن باشیم.

اما به نظر می‌رسد باز هم مانند برخی دیگر از پدیده‌ها یا رفتارهای اجتماعی متخلفان چند قدم جلوتر از مجریان یا حتی قانون‌گذاران هستند و اندکی دیر به فکر ساماندهی افتاده باشیم.

با نگاهی به آرشیو گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های مختلف در سال‌های اخیر می‌بینیم تخلف‌های ریز و درشت این حوزه از همان روزهای ابتدای شکل‌گیری این پدیده در مشهد به قدری آشکار بوده که می‌شد پیش‌بینی کرد به دلیل سودآور بودن این نوع از واسطه‌گری در مشهد به سرعت بر تعداد فعالان این حرفه افزوده شود.

اگر یک دهه پیش وقتی که صحبت از گردشگری درمانی بود سازوکاری قانونی برای ارائه خدمات به این دسته از گردشگران تعریف می‌شد بی‌تردید امروز شاهد تقویت شبکه‌های زیرزمینی فعالان این حوزه نبودیم.

نکته قابل توجه دیگر اینکه هنوز در گفتمان رایج در مباحث حوزه گردشگری سلامت تفکیکی اساسی بین گردشگری درمانی با گردشگری سلامت قائل نشده‌ایم در حالی که گردشگری سلامت حوزه گسترده‌تری را شامل می‌شود که یکی از زیرمجموعه‌های آن گردشگری درمانی است.

گردشگری سلامت بیشتر شامل خدمات گردشگری زمینه‌ساز آرامش روحی و جسمی می‌شود و مستقیماً شامل خدمات درمانی و پزشکی نمی‌شود به طور مثال خدماتی مانند استفاده از چشمه‌های آب معدنی که می‌توانند در بهبود سلامت پوست یا تسکین برخی دردها هم مؤثر باشند ولی هیچ گاه به عنوان خدمات پزشکی و درمانی شناخته نمی‌شوند.

از سوی دیگر گردشگری درمانی فعالیتی کاملاً تخصصی و حساس است که صرفاً خدمات پزشکی را شامل می‌شود بر همین اساس به نظر می‌رسد در سال‌های گذشته خواسته یا ناخواسته برداشتی اشتباه از گردشگری سلامت در مشهد داشته‌ایم و گردشگری درمانی را با نام گردشگردی سلامت شناخته‌ایم.

حال با این اوصاف به نظر می‌رسد حالا که قرار است طرحی برای ساماندهی این افراد در مشهد اجرا شود با استفاده از تجربیات کشورهای دیگر و کارشناسان داخلی مرز بین خدمات گردشگری سلامت با گردشگری درمانی را پررنگ کرده و به دلیل حساسیت فعالیت در بخش درمانی از ورود افرادی به این حوزه جلوگیری نمایند که غیر از زبان عربی هیچ تخصصی در امر درمان ندارند و تنها برای پول بیشتر حاضر به انجام هر کاری می‌شوند و در نهایت به ضرر وجهه پزشکی شهر و کشورمان خواهد شد.

نکته دیگر که وجه مشترک تمام گزارش‌های منتشر شده در سال‌های اخیر است؛ اجحاف در حق بیماران داخلی در مطب‌های پزشکانی است که پذیرای بیماران خارجی هستند لذا سامانه‌ای خاص برای نوبت‌دهی به بیماران خارجی تعریف شود تا انتظار چندماهه بیماران داخلی فدای چند دلار بادآورده نشود؛ چراکه اگر فرهنگ عمومی پذیرای این موضوع نباشد و این تصور ایجاد شود که بیماران خارجی حقوق شهروندان داخلی را به واسطه پول بیشتر پایمال می‌کنند آرام آرام بازتاب‌ها یا واکنش‌های منفی آن در جامعه بروز خواهد کرد که باز هم در نهایت منجر به آسیب به صنعت گردشگری و شاخه گردشگری درمانی خواهد شد.

کلام آخر اینکه با نگاهی به تجربیات کشورهای دیگر در حوزه گردشگری می‌بینیم در مقاطعی خاص یا به دلایلی ویژه در زمان‌هایی ورود گردشگران به یک شهر یا کشور رونق گرفته ولی به دلیل آنکه فرایندی درازمدت برای آن تعریف نشده به سرعت از بین رفته و عده‌ای برای سودهای کلان دست به هر کاری زده‌اند ولی در درازمدت موفقیت چندانی حاصل نشده است بر همین اساس امیدواریم طرح اعلامی چشم‌اندازی درازمدت داشته باشد و منفعت دائمی شهر بر هر چیز دیگری ارجحیت داده شود.